Boşanma süreci, çiftler için sadece duygusal bir ayrılık değil, aynı zamanda ciddi bir ekonomik belirsizlik dönemidir. Bu belirsizliğin merkezinde ise genellikle halk arasında "ömür boyu nafaka" olarak bilinen süresiz nafaka kavramı yer alır. Bir taraf "Hayatım boyunca eski eşime para mı ödeyeceğim?" endişesi taşırken, diğer taraf "Boşandıktan sonra nasıl geçineceğim?" korkusuyla baş başa kalır. 2026 yılı itibarıyla hukuk sistemimizde yoksulluk nafakası, hala en çok tartışılan ve yanlış bilinen konulardan biridir. İnternetteki bilgi kirliliği, zaten stresli olan bu süreci daha da karmaşık hale getirebilir. Hukuki Zeka olarak amacımız, sizi bu karmaşadan kurtarmak ve haklarınızı en net şekilde anlamanızı sağlamaktır. Bu rehberde, süresiz nafakanın ne olduğunu, hangi durumlarda bağlandığını ve daha da önemlisi; hangi şartlarda sona erdirilebileceğini, en güncel Yargıtay kararları ışığında, bir avukatla sohbet eder gibi yalın bir dille inceleyeceğiz.

Süresiz Nafaka (Yoksulluk Nafakası) Nedir?

Hukuk literatüründe "süresiz nafaka" olarak adlandırılan kavram, esasen Türk Medeni Kanunu'nun 175. maddesinde düzenlenen yoksulluk nafakasıdır. Kanun koyucu, boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan tarafı korumak amacıyla bu düzenlemeyi getirmiştir. Ancak buradaki "süresiz" ifadesi, nafakanın mutlaka ölene kadar devam edeceği anlamına gelmez; sürenin baştan belirlenmediği anlamına gelir.

Nafaka Bağlanmasının Temel Şartları

Bir mahkemenin süresiz nafakaya hükmedebilmesi için belirli şartların bir arada bulunması gerekir. Hakim, kafasına göre nafaka kararı veremez. İşte o kritik şartlar:

• Talep Şartı: Nafaka, hakim tarafından kendiliğinden verilmez. Mutlaka talep edilmiş olması gerekir.
• Kusur Durumu: Nafaka talep eden eşin, diğer eşten daha ağır kusurlu olmaması gerekir. Eşit kusur halinde de nafaka bağlanabilir.
• Yoksulluğa Düşme Olgusu: Boşanma gerçekleştiğinde, talep eden tarafın maddi durumunun kötüleşecek olması gerekir.

2026 Yılında "Yoksulluk" Kavramı Nasıl Değerlendiriliyor?

"Yoksulluk" hukuken çok geniş bir kavramdır. Sadece aç kalmak anlamına gelmez. Yargıtay'ın yerleşik içtihatlarına göre; yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür gibi zorunlu ve gerekli harcamalarını karşılayacak geliri olmayan taraf yoksul kabul edilir.

Burada sıkça sorulan bir soru şudur: "Asgari ücretle çalışıyorum, nafaka alabilir miyim?" 2026 yılı uygulamalarında, asgari ücretle çalışıyor olmak, tek başına nafaka almaya engel değildir. Mahkeme, kişinin yaşam standardına ve paranın alım gücüne bakarak, asgari ücretli birine de ek destek olarak nafakaya hükmedebilir. Ancak bu durum, davanın seyrine göre değişebilir.

Süresiz Nafaka Hangi Durumlarda Sona Erer?

En çok merak edilen konuya gelelim: Bu nafaka gerçekten ömür boyu mu? Hayır. Kanun, belirli durumlarda nafakanın kendiliğinden kalkacağını veya mahkeme kararıyla kaldırılabileceğini düzenler. Hukuki Zeka olarak bu iki durumu net bir şekilde ayırmanızı öneriyoruz.

1. Nafakanın Kendiliğinden Kalktığı Haller (Mahkeme Kararı Gerekmez)

Bazı durumlarda dava açmanıza gerek kalmadan nafaka borcu sona erer:

• Nafaka alacaklısının (eski eşin) yeniden evlenmesi.
• Nafaka alacaklısının veya nafaka yükümlüsünün vefat etmesi.

2. Mahkeme Kararıyla Kaldırılma (İptal) Sebepleri

Aşağıdaki durumlarda nafakanın kaldırılması için Aile Mahkemesi'ne dava açmanız gerekir. Otomatik kesilmez, ispatlamanız gerekir:

• Evlenme Olmaksızın Fiilen Evli Gibi Yaşama: Eski eşiniz resmi nikah yapmıyor ama başka biriyle aynı evde karı-koca hayatı yaşıyorsa, nafaka iptal edilir. Bu, nafaka ödememek için yapılan en sık hiledir ve tespiti mümkündür.
• Yoksulluğun Ortadan Kalkması: Nafaka alan tarafın işe girmesi, miras kalması, piyango çıkması veya maddi durumunun belirgin şekilde düzelmesi.
• Haysiyetsiz Hayat Sürme: Nafaka alan tarafın toplum değerlerine aykırı, haysiyetsiz bir yaşam sürdüğünün ispatlanması.

Nafaka Artırım ve Azaltım Davaları

Ekonomik koşullar sürekli değişiyor. 2026 enflasyon oranları düşünüldüğünde, bağlanan nafaka zamanla yetersiz kalabilir veya ödeyen taraf için ödenemez hale gelebilir. Bu durumda taraflar yeni bir dava açabilir.

Eğer nafaka alıyorsanız ve bu miktar geçiminize yetmiyorsa, nafaka artırım dilekçesi ile mahkemeye başvurarak TÜFE oranında veya hakkaniyete uygun bir artış talep edebilirsiniz.

Tam tersi durumda, eğer nafaka ödüyorsanız ve işinizi kaybettiyseniz ya da geliriniz ciddi oranda düştüyse, nafakanın azaltılması veya tamamen kaldırılması için dava açma hakkınız saklıdır. Bu süreçte kendinizi doğru ifade etmeniz hayati önem taşır.

Kısa Süreli Evliliklerde Süresiz Nafaka Tartışması

Kamuoyunda en çok tepki çeken konu, çok kısa süren (örneğin 3 ay, 1 yıl) evliliklerden sonra ömür boyu nafaka ödenmesidir. Yargıtay, son yıllardaki kararlarında "hakkaniyet" ilkesini daha fazla ön plana çıkarmaya başlamıştır. Kanunda açıkça "süre sınırı" olmasa da, hakimler kısa süreli evliliklerde, nafakanın belirli bir süre sonra toplu ödemeye (tazminat) dönüşmesine veya nafakanın kaldırılmasına daha sıcak bakabilmektedir. Ancak bu, her dava özelinde değerlendirilir.

Boşanma sürecinin en başında haklarınızı korumak istiyorsanız, süreci yönetmek çok önemlidir. Çekişmeli bir süreç yerine anlaşmalı boşanma yolunu seçmek, nafaka miktarını ve süresini kendi iradenizle belirlemenize olanak tanır. Bu konuda detaylı bilgi için 2026 Boşanma Davası Rehberimizi inceleyebilirsiniz.

Anlaşmalı Boşanma ve Nafaka Protokolü

Süresiz nafaka riskinden veya belirsizliğinden kaçınmanın en garanti yolu, anlaşmalı boşanmadır. Anlaşmalı boşanmada taraflar, nafakanın miktarını, ne kadar süre ödeneceğini veya hiç ödenmeyeceğini protokolde serbestçe kararlaştırabilirler. Örneğin, "3 yıl boyunca ayda X TL ödenecek ve sonra kesilecek" şeklinde bir madde koymak mümkündür.

Ancak dikkat! Protokolde yazdığınız maddeler hakim tarafından onaylandığında kanun hükmüne geçer. Yanlış bir ifade, geri dönüşü olmayan hak kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle sağlam bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlamak hayati önem taşır.

Süresiz Nafaka Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Sonuç

Süresiz nafaka konusu, taraflar için yıpratıcı olabilir ancak hukuk sistemimiz hem ödeyeni hem de alanı koruyan mekanizmalara sahiptir. Önemli olan, mevcut durumunuzu hukuki çerçevede doğru ifade edebilmektir. "Nasılsa ömür boyu ödeyeceğim" diyerek pes etmek veya "Hakkım olanı alamam" diyerek vazgeçmek yerine, Hukuki Zeka'nın rehberliğinde haklarınızı arayın. İster çekişmeli boşanma sürecinde olun, ister protokol hazırlama aşamasında, doğru adımlar atmak geleceğinizi güvence altına alacaktır.