Boşanma kararı almak, hayatınızda vereceğiniz en zorlu duygusal kararlardan biri olabilir. Bu sürecin manevi yükünün yanı sıra, hukuki prosedürlerin karmaşıklığı da çoğu zaman vatandaşların gözünü korkutmaktadır. Pek çok kişi, maddi imkansızlıklar nedeniyle ya da sürecin anlaşmalı ve sorunsuz ilerleyeceğine inandığı için bir avukat tutmadan, kendi başına hareket etmeyi tercih etmektedir. Öncelikle bilmelisiniz ki; Türk hukuk sisteminde boşanma davası açmak ve süreci yürütmek için avukat tutma zorunluluğu yoktur. Anayasal hak arama hürriyeti kapsamında her vatandaş, kendi davasını bizzat takip edebilir. Ancak, "avukatsız boşanmak" demek, hukuk kurallarını göz ardı etmek demek değildir. Aksine, profesyonel bir destek olmadan bu yola çıktığınızda, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) katı usul kurallarına, sürelere ve dilekçe yazım tekniklerine ekstra özen göstermeniz gerekir. Hukuki Zeka olarak amacımız, bu zorlu süreçte önünüzü görebilmeniz için size ışık tutmak, karmaşık hukuk dilini sadeleştirerek hak kaybına uğramadan sürecinizi yönetmenize yardımcı olmaktır. İster anlaşmalı ister çekişmeli olsun, bu rehberde avukatsız boşanma sürecinin tüm detaylarını, risklerini ve çözüm yollarını bulacaksınız.

Avukatsız Boşanma Mümkün Mü? Yasal Çerçeve

Evet, Türk hukukunda boşanma davaları da dahil olmak üzere hukuk davalarında kişilerin kendilerini avukatla temsil ettirme zorunluluğu bulunmamaktadır. Asil olarak (davanın tarafı olarak) kendi dilekçenizi yazabilir, UYAP üzerinden veya doğrudan adliyeye giderek davanızı açabilir ve duruşmalara katılabilirsiniz.

Ancak, bu özgürlük beraberinde büyük bir sorumluluk getirir. Mahkeme hakimi, tarafın avukatı varmış gibi usul işlemlerini eksiksiz yapmasını bekler. "Ben hukukçu değilim, bilmiyordum" mazereti mahkemelerde geçerli değildir. Bu nedenle, sürecin her adımını sistemimiz üzerinden doğrulayarak ilerlemeniz, hata payını minimize edecektir.

Hangi Boşanma Türü Sizin İçin Uygun?

Avukatsız boşanma sürecinde atacağınız adımlar, davanın türüne göre tamamen değişir. İki ana yol vardır: Anlaşmalı Boşanma ve Çekişmeli Boşanma.

1. Anlaşmalı Boşanma (En Hızlı ve Güvenli Yol)

Eğer eşinizle boşanma konusunda, mal paylaşımında, nafaka ve velayet konularında tam bir mutabakata vardıysanız ve evliliğiniz en az 1 yılını doldurduysa, avukatsız süreci yürütmek oldukça kolaydır. Burada en kritik belge "Anlaşmalı Boşanma Protokolü"dür. Bu protokol, hakim tarafından onaylandığında mahkeme kararı hükmüne geçer. Eksik veya hatalı bir protokol, yıllar sonra karşınıza tazminat davası olarak çıkabilir.

Bu süreci hatasız yönetmek için Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi ve protokolünü Hukuki Zeka sistemimiz ile hazırlayabilirsiniz.

2. Çekişmeli Boşanma (Zorlu ve Riskli Yol)

Eşiniz boşanmak istemiyorsa veya boşanmak isteyip tazminat, velayet, nafaka gibi konularda anlaşamıyorsanız, davanız çekişmeli boşanma davasıdır. Bu dava türü, tanık dinletilmesi, delil toplanması, bilirkişi raporları ve istinaf süreçlerini içerir. Süreç 2-3 yıl sürebilir. Avukatsız yürütülmesi mümkündür ancak dilekçeler teatisi (karşılıklı dilekçe yazma) aşamasında yapılacak bir hata, davayı kaybetmenize neden olabilir.

Adım Adım Avukatsız Boşanma Süreci (2026)

Kararınızı verdiniz ve yola tek başınıza çıkacaksınız. İşte Hukuki Zeka rehberliğinde izlemeniz gereken yol haritası:

Adım 1: Doğru Dilekçenin Hazırlanması

Boşanma sürecinin omurgası dilekçedir. İnternetten bulunan kopyala-yapıştır dilekçeler genellikle eski kanunlara göre yazılmış veya sizin durumunuzu yansıtmayan taslaklardır. Dilekçenizde;

• Davacı ve davalı bilgileri eksiksiz olmalı,
• Boşanma sebebiniz (Örn: Şiddetli geçimsizlik, zina, terk) net bir şekilde belirtilmeli,
• Talepleriniz (Nafaka, tazminat, velayet, eşya iadesi) kalem kalem yazılmalıdır.

Eğer çekişmeli bir süreç yaşayacaksanız, vakit kaybetmeden Çekişmeli Boşanma Dava Dilekçesi sayfamızdan size özel, hukuki temellere dayanan dilekçenizi oluşturmalısınız.

Adım 2: Delillerin ve Protokolün Eklenmesi

Anlaşmalı boşanıyorsanız, eşinizle birlikte imzaladığınız "Islak İmzalı" protokolü dilekçenize eklemelisiniz. Çekişmeli boşanıyorsanız, elinizdeki delil listesini ve varsa belgeleri (darp raporu, banka dekontları vb.) dilekçe ekinde sunmalısınız. Delil sunma süresini kaçırırsanız, haklı olsanız bile ispatlayamazsınız.

Adım 3: Davanın Açılması (UYAP veya Tevzi Bürosu)

Dilekçeniz hazır olduktan sonra davanızı iki şekilde açabilirsiniz:

1. Fiziksel Başvuru: Adliyeye giderek Hukuk Mahkemeleri Tevzi Bürosu'na dilekçenizi verip harçları ödeyerek.
2. Online Başvuru (Önerilen): e-Devlet şifreniz ve e-İmza (veya mobil imza) ile UYAP Vatandaş Portal üzerinden evden çıkmadan davanızı açabilirsiniz. Bu konuda detaylı bilgi için E-Devlet Boşanma Davası Açma Rehberi yazımızı inceleyebilirsiniz.

Adım 4: Tebligat ve Duruşma Takibi

Dava açıldıktan sonra mahkeme, dilekçenizi karşı tarafa tebliğ eder. Çekişmeli davalarda karşı tarafın cevap süresi (2 hafta) başlar. Anlaşmalı davalarda ise mahkeme yoğunluğuna göre 1 hafta ile 1-2 ay sonrasına duruşma günü verilir. Avukatsız işlem yapıyorsanız, tebligatların takibini UYAP Vatandaş Portal üzerinden düzenli olarak yapmanız şarttır. "Eve kağıt gelmedi" diyerek duruşmayı kaçırırsanız, davanız müracaata kalabilir (düşebilir).

Boşanma Protokolünde Olmazsa Olmazlar

Eğer anlaşmalı boşanma yolunu seçtiyseniz, hazırlayacağınız protokol sizin geleceğinizi belirleyecektir. Hukuki Zeka olarak analiz ettiğimiz yüzlerce davada, en çok şu konularda eksiklik yapıldığını ve hak kaybı yaşandığını görüyoruz:

Protokolünüzde muğlak ifadeler kullanmaktan kaçının. "Çocuğu istediği zaman görecek" yerine "Her ayın 1. ve 3. hafta sonu Cumartesi 10:00'dan Pazar 17:00'ye kadar" gibi net ifadeler kullanın. Detaylı ve garantili bir metin için Anlaşmalı Boşanma Protokolü aracımızı kullanmanızı öneririz.

Avukatsız Boşanmanın Maliyeti (2026)

Avukat tutmadığınızda vekalet ücreti ödemezsiniz, ancak devlete ödenmesi gereken zorunlu harç ve masraflar vardır. 2026 yılı tarifelerine göre yaklaşık maliyetler şöyledir:

• Başvuru Harcı: Sabit maktu harçtır.
• Peşin Harç: Davanın niteliğine göre değişir.
• Gider Avansı: Tebligat, tanık ücretleri ve bilirkişi masrafları için mahkeme veznesine yatırılan paradır. Anlaşmalı boşanmada daha düşüktür, çekişmelide ise bilirkişi incelemeleri nedeniyle artabilir.

Toplamda, anlaşmalı bir boşanma için cebinizden çıkacak (avukat hariç) adliye masrafı ortalama bir tutardadır. Çekişmeli davalarda ise bu süreç uzadıkça masraflar artabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Sonuç olarak; avukatsız boşanmak mümkündür ancak dikkat ve özen gerektirir. Hukuki Zeka olarak sunduğumuz araçlar ve rehberler, bu süreçte yalnız kalmamanız ve haklarınızı tam olarak koruyabilmeniz için tasarlanmıştır. Sürecin başında sağlam adımlar atmak, geleceğinizi güvence altına almanın en iyi yoludur.