Evlilik birliği içerisinde yaşanan sorunlar bazen çözülemez bir düğüm haline gelir ve ayrılık kararı kaçınılmaz olur. Ancak taraflar her zaman medeni bir şekilde masaya oturup, mal paylaşımı, velayet veya nafaka konularında el sıkışarak ayrılamayabilirler. İşte halk arasında "anlaşmasız boşanma", hukuk literatüründe ise "çekişmeli boşanma" olarak adlandırılan süreç tam da bu noktada başlar. Bu süreç, anlaşmalı boşanmaya göre daha karmaşık, daha uzun soluklu ve stratejik adımlar atılmasını gerektiren bir yoldur. Çoğu zaman stresli, duygusal olarak yıpratıcı ve hukuki terimlerle dolu bu yolda kendinizi yalnız hissetmeniz çok normaldir. Ancak endişelenmeyin; doğru bilgi ve doğru hukuki araçlarla donandığınızda, haklarınızı korumanız ve yeni hayatınıza güvenle adım atmanız mümkündür. 2026 yılı itibarıyla güncellenen yargıtay kararları ve usul kuralları çerçevesinde hazırladığımız bu rehberde, Hukuki Zeka olarak karmaşık kanun maddelerini bir kenara bırakıp, size sürecin gerçekte nasıl işlediğini, çocuklarınızın geleceğini ve maddi haklarınızı nasıl güvence altına alacağınızı en yalın haliyle anlatacağız.

Anlaşmasız (Çekişmeli) Boşanma Nedir?

Türk Medeni Kanunu'na göre boşanma davaları temel olarak ikiye ayrılır: Anlaşmalı ve Çekişmeli. Eğer eşinizle boşanmanın sonuçları (tazminat, nafaka, velayet, eşyalar vb.) üzerinde tam bir mutabakata varamıyorsanız, davanız otomatik olarak "çekişmeli boşanma davası" statüsüne girer.

Anlaşmasız boşanma, taraflardan birinin boşanmak isteyip diğerinin istememesi durumunda açılabileceği gibi; her iki tarafın da boşanmak isteyip, "kimin kusurlu olduğu" veya "çocuğun kimde kalacağı" konusunda anlaşamaması durumunda da açılır. Burada en kritik nokta kusur ilkesidir. Hakim, kimin daha fazla kusurlu olduğunu tespit ederek tazminat ve nafaka kararlarını buna göre şekillendirir.

Boşanma Sebepleri: Mahkemeye Ne Söylemelisiniz?

Davanızı açarken haklı bir sebebe dayanmanız şarttır. Kanunumuz boşanma sebeplerini iki ana başlıkta toplar: Özel ve Genel sebepler. Dilekçenizi hazırlarken bu sebepleri doğru kategorize etmek, davanın seyri açısından hayati önem taşır.

1. Özel Boşanma Sebepleri

Bu sebepler kanunda açıkça sayılmıştır ve ispatlandığı takdirde hakim genellikle boşanmaya karar vermek zorundadır:

• Zina (Aldatma): Eşin sadakat yükümlülüğüne aykırı davranması.
• Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış: Eşe fiziksel şiddet uygulamak, öldürmeye teşebbüs veya ağır hakaretler.
• Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme: Eşin yüz kızartıcı bir suç işlemesi veya toplum nezdinde kabul edilemez bir yaşam tarzı (örneğin uyuşturucu bağımlılığı).
• Terk: Eşin haklı bir sebep olmaksızın ortak konutu terk etmesi ve en az 6 ay dönmemesi.
• Akıl Hastalığı: Eşin iyileşmesi imkansız bir akıl hastalığına tutulması ve bu durumun ortak hayatı çekilmez kılması.

2. Genel Boşanma Sebepleri

En sık başvurulan sebep ise "evlilik birliğinin temelinden sarsılması"dır (halk arasında şiddetli geçimsizlik). Eşler arasında sevgi ve saygının bitmesi, sürekli tartışma, kültürel çatışmalar, cinsel uyumsuzluk gibi durumlar bu kapsama girer. Bu noktada, davanızın temelini oluşturacak sağlam bir dilekçe hazırlamak için Çekişmeli Boşanma Dava Dilekçesi hazırlama asistanımızdan destek alabilirsiniz.

Anlaşmasız Boşanma Davası Süreci: Adım Adım Yol Haritası

Bir sabah uyanıp "boşandım" diyemezsiniz. Bu süreç belirli hukuki aşamalardan oluşur. Hukuki Zeka olarak süreci sizin için basitleştirdik:

En Çok Merak Edilen Konular: Velayet, Nafaka ve Tazminat

Çekişmeli boşanmanın "çekişmeli" olmasının ana nedenleri genellikle bu başlıklardır. İşte 2026 uygulamalarına göre dikkat etmeniz gerekenler:

Çocukların Velayeti Kime Verilir?

Mahkeme için en üstün yarar "çocuğun menfaati"dir. Annenin maddi durumu kötü olsa bile, çocuğun yaşı küçükse ve anne şefkatine muhtaçsa velayet anneye verilebilir. Çocuğun alıştığı düzen, eğitim hayatı ve psikolojik durumu belirleyicidir. 8 yaşından büyük çocuklarda (idrak çağı) hakim, çocuğun fikrini de sorabilir.

Maddi ve Manevi Tazminat

Boşanmada kusurlu olan taraf (örneğin aldatan veya şiddet uygulayan), kusursuz veya daha az kusurlu olan eşe tazminat ödemek zorunda kalabilir. Maddi tazminat, boşanma yüzünden kaybedilen mevcut veya beklenen menfaatler içindir. Manevi tazminat ise boşanmaya sebep olan olayların yarattığı üzüntü, kişilik haklarına saldırı ve elem içindir.

Mal Rejimi Tasfiyesi (Mal Paylaşımı)

Türkiye'de yasal mal rejimi "edinilmiş mallara katılma rejimi"dir. Bu, 2002 sonrasında evlilik birliği içinde edinilen malların (miras ve bağışlar hariç) yarı yarıya paylaşılması anlamına gelir. Ancak bu, boşanma davasından ayrı bir dava konusudur. Hak kaybına uğramamak için boşanma davası kesinleştikten sonra veya boşanma ile birlikte Mal Paylaşımı Dilekçesi ile ayrıca talepte bulunmanız gerekebilir.

İspat Yükü: İddianızı Nasıl Kanıtlarsınız?

"Eşim bana hakaret etti" demeniz mahkeme için yeterli değildir; bunu ispatlamanız gerekir. Çekişmeli boşanmada deliller kraldır. Tanıklıklar, otel kayıtları, darp raporları, banka dekontları, fotoğraflar ve yasal yollarla elde edilmiş mesajlaşmalar delil olarak kullanılabilir.

Anlaşmasız Boşanma Ne Kadar Sürer?

Bu sorunun cevabı ne yazık ki "hemen" değildir. Anlaşmalı boşanmalar tek celsede biterken, çekişmeli boşanmalar; mahkemenin iş yoğunluğu, tebligat süreçleri, tanıkların dinlenmesi ve bilirkişi incelemeleri nedeniyle ortalama 1.5 yıl ile 3 yıl arasında sürmektedir. Eğer karar istinaf ve Yargıtay'a taşınırsa bu süre 4-5 yılı bulabilmektedir. Bu süreçte sabırlı olmak ve hukuki prosedürleri sistemimiz aracılığıyla eksiksiz takip etmek çok önemlidir.

Sonuç: Korkmayın, Hazırlıklı Olun

Anlaşmasız boşanma zorlu bir süreçtir ancak sonu olmayan bir tünel değildir. Haklarınızı bilmek, süreci doğru yönetmek ve profesyonel araçlardan faydalanmak sizi en az hasarla bu süreçten çıkaracaktır. Eğer eşinizle uzlaşma ihtimaliniz belirirse, sürecin herhangi bir yerinde Anlaşmalı Boşanma Protokolü hazırlayarak davayı hızla sonlandırabileceğinizi de unutmayın.